"Khi đi học, con không thể gọi tên Thiết Đản này nữa, phải gọi là Cố Thừa. Đây là tên chính của con, Thiết Đản là tên tục, con hiểu không?" Cố Xuyên dặn dò.
"Dạ dạ, cha, hôm qua cha đã nói rồi. Con nhớ mà." Cố Thừa liên tục gật đầu, trong tay xách theo hộp đựng sách. Trong đó có sách vở, giấy và bút mực, còn có đồ ăn để cậu ăn trưa hôm nay.
Cố Xuyên đã đến sớm và hỏi thăm tình hình trong trường rõ ràng, biết thầy Lý trong trường chỉ cho nghỉ trưa một tiếng. Dù sao phần lớn người dân trong thị trấn cũng không ăn trưa, nhưng một năm nay Tôn thị đều nấu món gì đó cho con trai ăn vào buổi trưa. Bọn họ sợ nó buổi trưa ở trường đói nên phải mang đồ ăn trưa từ nhà đến.
"Đi học thì phải chăm chỉ học tập, nghe lời thầy giáo. Sau khi về nhà phải đưa bài vở đã học trên lớp cho cha, cha cũng muốn học theo." Ai bị mù chữ mới biết được cảm giác đó như thế nào. Ghi chép sổ sách còn có thể học theo ông chủ quán rượu, nhưng biết chữ thì không có lý do làm người tin tưởng, còn phải học theo con trai một lần mới được.
Mặc dù đều ở trong thị trấn, nhưng nhà thầy Lý ở vẫn cách nhà bọn họ khá xa. Một nhà ở phía đông thị trấn, một nhà ở phía bắc thị trấn. Khu vực phía bắc thị trấn tương đối yên tĩnh, không giống như phía đông thị trấn có nhiều hàng quán buôn bán, ồn ào và không thích hợp cho học sinh học tập.
"Lát nữa đi vào, con không được chạy lung tung và nhìn xung quanh. Con có trách nhiệm để lại ấn tượng tốt." Trước khi bước vào cửa, Cố Xuyên cố ý dặn dò. Mặc dù trước đó hắn đã nói với con trai, nhưng vì lo lắng nên hắn vẫn nói lại lần nữa.
Nhà của thầy Lý rất lớn, thậm chí còn có người gác cổng. Sau khi để người gác cổng thông báo qua, bọn họ mới có thể đi vào.
"Cậu là người mà ông chủ Lưu giới thiệu phải không? Ông chủ Cố mở tiệm gạo?" Thầy Lý vuốt chòm râu nói. Có lẽ là bởi vì ông lớn tuổi nên tóc và râu đã có một phần bạc trắng. Nhưng cặp mắt lại sáng ngời và có thần, thậm chí trông còn có sức sống hơn cả những người trẻ tuổi.
"Gặp qua ông tú tài, đúng là Cố mỗ." Cố Xuyên không chỉ nói chuyện lễ phép, thậm chí còn chắp tay làm lễ. Địa vị của sĩ ở thời đại này không thể coi thường, một khi lấy được công danh* thì khác với người thường. Mà tú tài mặc dù không có được chức quan thông qua kỳ thi, nhưng trên công đường, tú tài có thể tự xưng học sinh, hơn nữa không cần quỳ xuống. So với người thường, địa vị có thể nói là siêu việt. Cho dù ở chế độ cấp bậc thi cử, tú tài vẫn đứng ở tầng dưới chót.
(*Công danh: Sự nghiệp và danh tiếng, hoặc chỉ khoa bảng và chức quan)
"Đây là con trai của cậu sao?" Thầy Lý nghiêm túc nhìn hai cha con đối diện, cha mẹ của học sinh đến chỗ ông học vỡ lòng phần lớn là thương nhân, gia đình nhà nông có thể bỏ ra quà nhập học quá ít. Đặc biệt là mấy năm nay mùa màng không tốt, trong trường hầu như không có học sinh con nhà nông. Có lẽ trước đây ông không thích con cái nhà thương nhân, nhưng bây giờ ông đã quen rồi. Cho nên cũng không có phần thành kiến kia.
"Đúng vậy, đây là con trai của tôi, Cố Thừa." Cố Xuyên vừa nói vừa lơ đãng nháy mắt ra hiệu với con trai.
"Xin chào thầy, trò là Cố Thừa, gần bốn tuổi rồi.."
Một em bé trắng nõn, giả vờ làm người lớn nghiêm túc nói chuyện, bản thân cũng rất dễ chọc trúng điểm dễ thương của người lớn tuổi. Thầy Lý cũng không ngoại lệ. Sở dĩ ông chọn mở trường học một phần vì cuộc sống mưu sinh, một phần cũng vì ông thích trẻ con.
Bởi vì chỉ học vỡ lòng nên trước khi nhận học sinh cũng không có kiểm tra gì, nhận người, nói quy định, nộp quà nhập học, xem như nhận học sinh vào trường học.
"Vậy thì đứa trẻ làm phiền ngài." Trước khi rời đi, Cố Xuyên vẫn cung kính, cho thầy Lý đủ thể diện.
Thầy Lý quả thực rất hài lòng, thương nhân trước giờ là con buôn. Phụ huynh đưa con đến đây cũng ít có người có thể làm được kính trọng thầy giáo. Cho dù trong lòng có thì lời nói và hành vi cũng khó tránh khỏi th ô tục. Ông chủ Cố này khó trách có thể từ đầu bếp trở thành ông chủ tiệm gạo, chỉ cần nhìn cách cư xử của hắn thì biết là người hiểu quy tắc.
Cố Xuyên thường xuyên làm qua loại chuyện khom lưng cúi đầu với người khác. Trước đây hắn đều có thể nhờ vả người phục vụ trong quán để xin việc, hiện tại tôn trọng thầy của con trai một chút cũng chẳng là gì. Nhiều khi muốn sống sót tốt hơn thì nhất định phải biết cong biết duỗi người mới được.
Mặc dù cho con trai đi học nhưng vợ chồng Cố Xuyên không hề thoải mái chút nào. Buổi sáng đưa con đến trường, buổi chiều đón về, quan trọng là còn phải bảo con trai dạy hắn biết chữ.
Cố Xuyên không chỉ học một mình mà còn bảo Tôn thị học chung học, danh nghĩa tốt đẹp là không thể lãng phí quà nhập học, nộp một phần bạc, ba người đều học, chính là chuyện chiếm lợi lớn.
Nhưng việc này thật làm khổ Tôn thị, cô không thể gian lận giống Cố Xuyên. Cô thực sự không có cơ sở gì. Hơn nữa cô cũng đã hai mươi tuổi, tất nhiên trí nhớ và khả năng học tập không bằng trẻ con. Cho nên nếu muốn nhớ kỹ những gì học trong ngày hôm đó cũng phải dành phần lớn thời gian cả ngày.
"Hay là thiếp không học nữa? Thiếp căn bản là không có đầu óc học chữ. Thay vì dành thời gian cho việc này, thiếp không bằng nuôi thêm mấy con gà." Tôn thị đặt tờ giấy con trai để lại sang một bên. Cô thực sự không muốn nhìn thấy nó nữa. Mấy chữ trên đó cô đã học mấy lần, dựa theo thứ tự thì cô biết âm nào đọc ra sao. Nhưng nếu thay đổi thứ tự thì không biết đó là âm nào.
Giữa người với người rất khác nhau. Trước đây cô còn cảm thấy mình thông minh hơn chồng, nhưng bây giờ nhìn lại mình vẫn còn kém xa. Ít nhất chữ mà người khác có thể nhớ được trong mười lăm phút thì cô sẽ mất cả ngày.
"Hãy hiên trì đi! Sau này Thiết Đản có em trai em gái, nàng cũng có thể dạy cho bọn nó biết." Cố Xuyên khuyên nhủ. Tương lai con trai sẽ làm quan nhất phẩm, làm mẹ mà không biết một chữ cũng không tốt. Không những làm con trai mất mặt, tương lai cũng rất khó hòa nhập vào trong vòng tròn đó. Người khó chịu nhất vẫn là bản thân. Vì vậy thừa dịp bây giờ còn trẻ và còn có cơ hội, có thể học thì phải học một chút.
Tôn thị cũng không biết con trai mình tương lai sẽ làm quan to nhất phẩm. Cô thực sự cảm thấy mình biết chữ cũng không có tác dụng gì. Cô không cần phải đọc sách hay viết chữ. Về phần dạy cho em trai em gái của Thiết Đản biết chữ, chồng cô có thể làm được, hoàn toàn không cần đến cô.
Cho nên dù Cố Xuyên có nói bao nhiêu đi chăng nữa, Tôn thị vẫn học bữa đực bữa cái. Cố Thừa học ở trường hơn ba tháng, gần đến cuối năm mới nghỉ. Nhưng cậu đã có thể biết hơn bốm trăm chữ, Tôn thị mới học được hai mươi chữ, chưa bằng một phần mười của con trai.
"Ôi, mẹ, mẹ cũng quá ngốc rồi! Con dạy hai người chung, cha học được hết. Hơn nữa đều bắt đầu dựa theo sách viết. Sao mẹ chỉ biết mấy chữ này thôi vậy?" Trên gương mặt nhỏ của Cố Thừa tràn đầy bất đắc dĩ. Rõ ràng cậu là người học giỏi nhất ở trường, hầu như mỗi ngày thầy đều khen cậu. Tại sao mẹ cậu lại ngốc như vậy? Một chút cũng không giống cậu và cha cậu.
Tôn thị chỉ chỉ tay lên trán con trai: "Mẹ phải bận rộn nấu cơm, còn phải may quần áo cho hai cha con, quét dọn vệ sinh. Làm gì có nhiều thời gian để học chữ? Học không được cũng là điều bình thường. Hơn nữa, mẹ là phụ nữ, không biết chữ cũng không sao."
Cố Thừa đã không còn bị mẹ mình nói những lời này lừa gạt nữa: "Cha còn bận ở tiệm gạo mà cũng học được. Mẹ chỉ là lười biếng, không có nghiêm túc học." Hơn nữa còn hơi ngốc, cha cậu cũng không học nghiêm túc, nhưng cũng học xong. Hơn nữa viết chữ còn đẹp hơn cậu.
Đứa nhỏ này, Tôn thị đột ngột chuyển chủ đề: "Ngày mốt về quê thăm ông bà nội, đến lúc đó con cũng đừng nói chuyện đi học, biết không?" Đứa nhỏ được ăn uống tốt thôi mà chị dâu đã nhìn không thuận mắt rồi. Nếu biết còn đến trường đi học, thế nào cũng phải quậy đến lật trời.
Cố Thừa mặc dù thông minh nhưng chỉ là một đứa trẻ hơn bốn tuổi. Căn bản không có cách nào hiểu được sự xoay chuyển của người lớn, nhưng điều này không ngăn cản cậu nghe lời mẹ. Dù sao cậu cũng không thích bác gái. Mỗi lần trở về đều hỏi cậu mấy câu kỳ lạ, lại luôn cãi nhau với cha mẹ cậu.
Lần này về quê, hai vợ chồng Cố Xuyên ngược lại không chuẩn bị quần áo mới, mà định chỉ mang gạo về. Dù sao hiện tại đối với người ở quê gạo là quan trọng nhất. Cuộc sống trong nhà anh cả quả thực khó khăn. Dù sao thì cũng có ba đứa con, nghĩ đến thôi cũng làm cho người ta cảm thấy đau đầu. Dưới tình huống có thể giúp thì hắn cố gắng giúp một chút.
* * *
Hai vợ chồng vốn dĩ đã tính toán xong, vô cùng vui vẻ dẫn con và cõng gạo về quê. Nhưng khi nhìn thấy ông Cố ốm đau trên giường, thật ước gì có thể lập tức cõng gạo về. Dù cho ăn xin cũng tốt hơn cho cả nhà anh cả.
"Xảy ra chuyện gì vậy? Cha bị sao thế?" Tết Trung thu lần trước trở về vẫn còn khỏe. Sao mới mấy tháng người lại nằm một chỗ, nói chuyện cũng không có sức, cả phòng bóc mùi hôi thối, cũng không biết bao lâu chưa tắm rửa lau người cho ông Cố.
Vợ chồng anh cả im lặng, người lên tiếng giải thích là Lý thị: "Cha con không cẩn thận té ngã, nằm trên giường đã một tháng. Thầy thuốc nói lớn tuổi khó hồi phục, sau này chỉ sợ phải nằm trên giường."
Ông bị ngã khi đang kiếm củi trên núi vào một ngày tuyết rơi. Đến khi phát hiện thì người đã đông cứng, cũng may không bị bệnh cảm lạnh. Chẳng qua chân bị gãy, chỉ có thể nằm trên giường dưỡng bệnh. Nếu còn trẻ, có thể ba đến năm tháng là khỏe lại. Nhưng ông đã hơn bốn mươi tuổi rồi, làm sao có thể dưỡng khỏe lại? Bây giờ chỉ nằm trên giường sống qua ngày mà thôi.
"Thầy thuốc nào nói?" Cố Xuyên gằn từng chữ một, đôi mắt sắp bốc lửa. Người cổ đại sống không lâu, nhưng sống đến hơn năm mươi tuổi cũng không thành vấn đề. Cha hắn năm nay mới bốn mươi ba tuổi, sao lại thành lớn tuổi dưỡng không khỏe? Hơn nữa cho dù nằm trên giường dưỡng không khỏe, nhưng nhìn sắc mặt này, không phải đau mà là đói. Một người trưởng thành đói đến mức không có sức nói chuyện. Quả thực là vô tâm.
"Chỉ là một thầy thuốc đi ngang qua mà thôi." Chị dâu nhỏ giọng nói. Ả không phải cảm thấy chột dạ, chỉ là dáng vẻ của chú hai quá đáng sợ. Trong thôn ai bằng lòng đi vào thị trấn để mời thầy thuốc chứ? Không phải đều mời thầy thuốc giang hồ đi ngang qua sao? Cũng không phải chỉ có nhà bọn họ làm như vậy.
Cố Xuyên cảm thấy cơn tức của mình sắp bùng nổ lên đ ỉnh đầu: "Mấy người có cho cha ăn cơm không?" Gạo hắn mang về mặc dù là cho cha mẹ ăn, sau đó mới cho những người khác.
Lúc này chị dâu mới biết chột dạ. Nhưng vẫn cố nhịn nói: "Cho, nhưng chính cha ăn không vô." Ả thực sự cho. Chẳng qua không có gạo khô, chỉ có chút cháo loãng mà thôi. Dù sao cha chồng không làm việc, cả ngày nằm trên giường, không cần ăn nhiều.